تحلیل محتوایی غزلیات حکیم نزاری

حکیم نزاری در زمره ی شاعرانی قرار دارد که نسبت به جامعه و مردمان روزگار خویش و اصول اخلاقی متعهد بوده و گرایش های عرفانی نیز داشته و مضمون غزلیات خود را در خدمت دفاع از ارزش های اصیل الهی و انسانی قرار داده است. موضوع رساله، تحلیل محتوایی غزلیات نزاری، است که دیدگاه شاعر در مورد مسائل اجتماعی، عرفانی و اخلاقی مورد تأمل و توجه قرار گرفته و با بررسی موارد یاد شده و فراخور هر موضوع و با استناد به نمونه های شعری این موضوعات تحلیل شده است. ابعاد این نوشتار، ارتباط عمیق شاعر با دنیای پیرامون، باورها و رفتار مردم روزگارش را نشان می دهد. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است که مضامین غزلیات شاعر به سه بخش اخلاقی، اجتماعی و عرفانی تقسیم شده است. در بخش اخلاقی، که شامل فضایل و رذایل اخلاقی می باشد مسائلی چون: احسان، تواضع، توکل، فرو بردن خشم، حسن خلق، حسد، دنیا و دروغ بررسی شد. در بخش اجتماعی، به مسائلی چون: بی توجهی به ارزشهای اجتماعی، ظلم، غارت و تصاحب اموال و ریا و نفاق پرداخته شد. در بخش عرفانی مسائلی چون اخلاص، انسان کامل، ریاضت، عبادت، معرفت، وصال و یقین مورد بررسی قرار گرفت. در غزل های شاعر نشانه های تأثر او از رفتار و گفتار حسودان و معاندان و متعصبان روزگار که او را به الحاد متهم می کردند دیده می شود. او با متظاهران به دین و دانش و دکان داران سالوس به جدال پرداخته است. اهتمام به کار درویشان، خیرخواهی، تواضع، دعوت به تسلیم در برابر پروردگار، کسب معرفت و عشق ورزیدن به خالق را سرلوحه زندگی خود قرار داده است.